Ustavni sud FBiH donio je 18. juna ove godine mišljenje kojim je proglasio neustavnim Zakon o provjeri podataka imovine nosilaca javnih funkcija u Kantonu Sarajevo.
Podsjećamo, Zakon o porijeklu imovine funkcionera Skupština KS jednoglasno je usvojila na sjednici održanoj u srijedu, 17. aprila 2019. godine.
Zakon je stupio na snagu 11. maja, a krajnji rok za dostavu podataka bio je 10. juni ove godine. Ovaj zakonu obavezuje nosioce javnih funkcija da prijave zatečenu imovinu i prihode, porijeklo i promjene imovine i prihoda, kao i poklone koje dobiju u toku obavljanja javne funkcije.
Podnesen zahtjev
No, na usvojeni Zakon 30. aprila Ustavnom sudu FBiH podnesen je zahtjev za davanje mišljenja i, između ostalog, o članu 8. Evropske konvencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, kao ios odredbama Porodičnog zakona Federacije Bosne i Hercegovine.
Zakonom je utvrđena obaveza i na dostavljanje podataka o imovini „bliskih srodnika“ i „povezanih lica“ nosilaca javnih funkcija. U zahtjevu za davanje mišljenja upravo je problematiziran izraz „bliski srodnik“ i „povezano lice“, zbog čega se Sud i očitovao.
U mišljenu Ustavnog suda FBiH navodi se da se, „imajući u vidu naprijed izneseno, može zaključiti da je doneseni i osporeni Zakon izmijenio i proširio nadležnosti, prava i obaveze Ureda koji je osnovala Vlada Kantona“.
Oblast koju regulira ovaj zakon su podaci o imovini „bliskih srodnika“ i „povezanih lica“ iz člana 4. stav 1.d) i e), a u vezi s članom 1. ovog zakona. Ta obaveza odnosi se i na dostavljanje podataka o imovini „bliskih srodnika“ i „povezanih lica“ nosilaca javne funkcije. Predložena rješenja u spomenutom dijelu Zakona su nepotpuna i neodređena, posebno u dijelu koji definira „povezana lica“ (ili bilo koje drugo pravno ili fizičko lice koje je s nosiocem javne funkcije u ličnoj, političkoj, ekonomskoj ili drugoj vezi), jer obuhvata nepoznati i neodređeni broj lica koja bi se mogla dovesti u ličnu, političku, ekonomsku i drugu vezu s nosiocem javne funkcije – navodi se u mišljenju sudija Ustavnog suda FBiH.
Iz tih razloga, kako je pojašnjeno, postupak tumačenja i primjene može da dovode do proizvoljnosti tumačenja pravne norme, a samim tim i do nezakonitosti, jer je u cijelom Zakonu ostalo nejasno šta se podrazumijeva pod pojmom lična, politička, ekonomska i druga veza, a koja može utjecati na objektivnost u radu nosilaca javne funkcije u Kantonu Sarajevo.
Povezana lica
- Naime, da bi bilo koja zakonska odredba zadovoljila, u ovom slučaju kriterij „predvidljivosti“ nužno je da odredbe zakona koje se na to lice odnose, sadrže minimum kriterija jasnoće i objektivnosti da bi lice na koje se norma odnosi, moglo prilagoditi svoje ponašanje u skladu sa Zakonom. Kod dostavljanja podataka o imovini "bliskih srodnika" i "povezanih lica" nosilaca javne funkcije, potrebno je imati u vidu zakone koji reguliraju tu oblast kao i određenja regulirana u međunarodnim pravnim aktima. Veoma je upitno uvođenje obaveze davanja ličnih podataka pod prijetnjom sankcija za lica koja nisu nosioci javne funkcije u Kantonu Sarajevo. Ti podaci ne bi bili sporni samo ukoliko postoji dobrovoljnost tih lica čiji se podaci traže, a ta licu nisu nosioci javne funkcije – stoji u mišljenju.
Također, navodi da su odredbe Zakona koje se odnose na nadležnost Ureda za borbu protiv korupcije i upravljanje kvalitetom Kantona Sarajevo, te preduzimanje mjera protiv članova Skupštine Kantona Sarajevo i njihove rodbine po krvnom i tazbinskom srodstvu suprotne i sa članom 22. Ustava Kantona Sarajeva.
Saopštenje Ministarstva pravde i uprave KS:Zakon o provjeri podataka imovine nosilaca javnih funkcija usklađen s EU standardima
Ministrica pravde i uprave Lejla Brčić podsjeća da su u izradi Zakona učestvovali predstavnici EU delegacije u BiH, ambasade SAD, misije OSCE u BiH, kojima je prvenstveni cilj bio kontrola usaglašenosti odredbi sa standardima EU.
“Zakon nije neustavan i u cijelosti ostaje na snazi, ali očekujemo da će biti upućena i apelacija s federalnog nivoa”, navodi ministrica Brčić.
Ministar rada i socijalne politike Federacije BiH Vesko Drljača podnio je zahtjev kojim je osporavao pojedine odredbe zakona koje se tiču pojma bliskih srodnika u odnosu na definicije iz Porodičnog zakona i nadležnosti ureda za provedbu zakona u kontekstu tih odredbi.
“Zakon nije osporavan u smislu svrhe, njegove primjene na nosioce javnih funkcija, eventualne nadležnosti za donošenje zakona ili procedure donošenja. I ukoliko se desi da pojedine odredbe budu osporene u eventualnom postupku po apelaciji, Zakon ostaje na snazi", kaže ministrica Brčić i dodaje da detaljan komentar može dati nakon što mišljenje Ustavnog suda bude na uvidu Ministarstvu pravde i uprave KS.
Ministrica Brčić ističe da je donešeni Zakon kvalitetan, usaglašen sa sličnim pravnim rješenjima u zemljama regije, kao i da je u potpunosti u duhu pravnih standarda Evropske unije.
Pozdravila je pravo i mogućnost pojedinaca i institucija na korištenje ustavom i zakonom garantovanih prava na preispitivanje pojedinih normi, te istakla da je sigurna da ce Zakon veoma brzo pokazati prve efekte i rezultate.
